ON SPAM, LECTORI SALUTEM #6
Jeroen Bosch
Greetings To You, drie zwart geschilderde woorden op de pijler van de Erasmusbrug doen je de groeten als je van Rotterdam Zuid terug Noord in fietst. Bescheiden en ogenschijnlijk weinig dubbelzinnig. Je krijgt de groeten, dat is het. Wat is het meer?
Technisch gezien is het een strak en eenvoudig werk. Glimmend zwart gelakte standaard letters zoals je die vaker ziet aan de marmeren plakmuur van kooptempel of kantoordoos. Enige vorm van handschrift of ambachtelijkheid ontbreekt. Het zouden net zo goed industrieel vervaardigde massaproducten kunnen zijn, made in China.
Tekstueel is het verbluffend eenvoudig. Greetings To You – iemand (wie?) doet je de groeten. Aardig, niet opzienbarend creatief. Zou het met de locatie van doen hebben? Zo op het hoogste punt van de Erasmusbrug, op de grens van Rotterdam Noord en Zuid? Word je wellicht welkom geheten in Centraal Rotterdam? Misschien een geste van het Rotterdams Bureau voor Toerisme, de plaatselijke VVV, Rotterdam City Marketing?
Niels Post, maker van Greetings To You, is een kunstenaar die graag en veel werkt met ongevraagde ingrepen in de openbare ruimte. In 2006 verzon hij het adres Erasmusbrug 1. Hij hing aan de pilaar van de Erasmusbrug – op de plek waar nu Greetings To You hangt – een standaard witte brievenbus zoals je die wel bij de bouwmarkt koopt. Vervolgens werd van het heugelijke feit in bescheiden kring kond gedaan en ging de brievenbus in een pre-social media tijdperk, viraal. In de negen weken dat de brievenbus er hing ontving Niels Post 134 brieven en kaarten vanuit de hele wereld. Totdat de gemeente Rotterdam het illegale karakter van de adres toe-eigening ontdekte, en de brievenbus weghaalde. Niels Post werd ervan op de hoogte gesteld in een briefje dat in de brievenbus werd achtergelaten. Het blijft gissen hoe de gemeente er achter is gekomen. Een ijverige postbode die onraad ruikt en een ambtenaar tipt?
Niels Post maakte Greetings To You in 2016 ter gelegenheid van de viering van het twintig jarig bestaan van de Erasmusbrug. Ditmaal betrof het geen ongevraagde ingreep: de Frank Foundation nodigde de kunstenaar uit om op de plek waar eens zijn vermaarde brievenbus had gehangen, een nieuw werk te maken. Greetings To You werd na de viering geadopteerd door Sculpture International Rotterdam.
De interventies van Niels Post in de publieke ruimte zijn vaak fruity, grappig, universeel aansprekend en non-vandalistisch. Greetings To You is verwant aan zijn jarenlang lopende serie Business Proposals, waarin de kunstenaar ongevraagd winkelramen van leegstaande bedrijfs- en winkelpanden van plakletters voorziet. De teksten die hij bij zijn stickeracties gebruikt zijn afkomstig uit de comment-spam sectie van internettijdschrift trendbeheer.com. De clichés van deze samples uit de inbox, krijgen teruggeplaatst in de echte wereld een poëtische lading. De leegte van de tekst wordt geïllustreerd door de leegte van de panden. Het lijkt wel kunst – en dat is het ook.
Ready-made tekst, zonder dat de spelfouten worden weggepoetst. De zinnen zijn veelal fnuikende platitudes die geenszins zijn ontsproten uit het brein van een snuggere marketeer. Of – en dat is het fijn pijnlijke ervan – als de meeste marketingteksten niet te onderscheiden zijn van Post’s samples automatisch gegenereerde fake tekst, wat zegt dat dan over de waarde van die teksten?
De volledige titel van het werk op de Erasmusbrug luidt On Spam, Lectori Salutem #6. Greetings To You. Het maakt deel uit van een diverse serie op spam gebaseerde sculpturen. Op Art Rotterdam was een grote versie in de buitenruimte te zien: On Spam, Lectori Salutem #4. Voor de entree van het LAM in Lisse is een site specific carrousel gemaakt met de titel: Lectori Salutem #5. Dear Customer.
In bepaald opzicht is Greetings To You Street art. Het is voortgekomen uit ongevraagd geplaatste kunst in de buitenruimte. De associatie die Street art oproept is er een van genoeglijke kleurrijke inrichting van loze ruimtes op last van de gemeente voor de jongeren van de stad. Doelgroepenmarketing en ambtenaren-bevrediging ineen. Functioneel, fris, veelal ongevaarlijk vrolijk, felkleurige figuratie zonder ingewikkeld extra. Greetings To You is fris noch vrolijk. De loze ruimte die het vult is niet loos, de paal van de Erasmusbrug is braakliggend noch desolaat.
Aan de andere kant van het spectrum associeert Street art met de resultantes van nachtelijk wild gespuit, volksmondig vandalisme. Uit de aard der zaak anarchistischer en gemakkelijker ergernis oproepend. Het kleurt buiten de lijntjes. Noem het ongestuurde ego-marketing. Met zijn saaie kleurloze lettertype Arial is Greetings To You graffiti van de meest sobere soort. Als een industriële tag in 3D is het geen broertje van ego-marketing, eerder behorende tot de grootse familie van post-industrieel hedendaags citymarketing-gedruis.
Greetings To You is geen staats-street art en het maakt allerminst onderdeel uit van de familie van kleurrijk illustratief kabaal in modieuze typografie.
Het is een pluspunt als een kunstwerk zich niet gemakkelijk laat duiden en ontsnapt aan de meest voor de hand liggende stereotypering. Greetings To You is zo’n kunstwerk: anarchistisch, ongrijpbaar en poli-interpretabel. Het werk van Niels Post typeert zich door eenvoud en bescheidenheid. Het schreeuwt niet en is tegelijkertijd ondubbelzinnig duidelijk aanwezig. Het is grappig zonder ironisch te worden. Kom daar maar eens om.
