Paleis Maashaven

Het tijdelijke programma Paleis Maashaven bestreek twee hoofdaders Noord-Zuid, Oost-West in het noordelijke deel van Rotterdam-Zuid: van de Erasmusbrug naar het Zuidplein en van de fietstunnel onder de Maas naar het Feyenoord-stadion, en met name de drie aanliggende wijken Bloemhof, Tarwewijk, Afrikaanderwijk. Metrostation Maashaven en de directe omgeving met de haven vormden het hart van ons gebied. In (onder meer) deze drie genoemde voormalige arbeiderswijken spiegelen zich de grote vragen af voor Rotterdam in de komende essentiële jaren van transformatie en gentrificatie. Hoe bouwen we met elkaar aan een inclusieve stad en een duurzame wereld? Hier liggen tevens de verantwoordelijkheden en nieuwe inzichten met betrekking tot de publieke ruimte en de mogelijke rol van de kunst daarin. De vele culturen is de rijkdom en eigenheid van dit gebied.

Met de kennis en ervaring van zeven jaar Coolsingel-programma aan de vooravond van een grootscheepse verbouwing, ontwikkelde SIR vanaf 2017 een duurzaam plan voor de noordelijke wijken van Rotterdam-Zuid. In 2018 vestigde SIR zich ook fysiek op Zuid met een dependance in CultuurWerkplaats Tarwewijk. De naam Paleis Maashaven zweeft doelbewust tussen Volkspaleis, de weelde van het sprookjespaleis en de macht die paleizen vertegenwoordig(d)en. Het schitterende metrostation aan de haven is het hart. Het s een internationaal langlopend programma geënt op het lokale en in samenwerking met velen – een samenspel van oude en nieuwe werken, experimenten met tijdelijke werken, publieksprogramma, onderzoek, documentaires, essays, lezingen en tours.

Tentoonstelling in House of Urban Arts
In de zomer van 2020 organiseerden we in samenwerking met tentoonstellingsmaker Kris Dittel de tentoonstelling Code Switching waarin diverse projecten en ontwerpen werden getoond. Ook waren de bestaande kunstwerken in het gebied te zien. De tentoonstelling vond plaats op de begane grond van de Zwartewaalschool in de Tarwewijk. SIR, Kris Dittel en Indirah Tauwnaar (directeur van House of Urban Arts) ontwikkelden gezamenlijk het publieksprogramma. Tijdens de tentoonstelling werden er wekelijks voorstellingen, workshops, maaltijden, battles, workshops en masterclasses georganiseerd voor alle kunsten en leeftijden.

Grondslag, Onderwerp en Gereedschap
Naast de publieke ruimte kozen we voor de thema’s taal, vertaling en onvertaalbaarheid als grondslag, onderwerp en gereedschap, ondersteund door drie teksten:
Marinka Steenhuis, Rotterdam Zuid, een onbegrepen utopie
Dirk van Weelden, Wees geen vreemde
Sarat Maharaj: Perfidious Infidelity, The Untranslatability of the Other

Taal, vertalen, onvertaalbaarheid. Iedereen, elke groep, gemeenschap, generatie heeft een eigen, en dus een andere ‘taal’, in de zin van coderingen, waarden, kleding, sociaal gedrag, etc. Iedereen heeft het vermogen om ‘te vertalen’ in de zin van zich te kunnen verplaatsen. Het omvat tevens ‘het onvertaalbare’, waarmee verschil als een complex en fascinerend gegeven in de samenleving omarmd wordt. Het vermogen en besef van ‘het vertalen’ en van onvertaalbaarheid’ brengt abstracties als inclusiviteit en gelijkheid naar een niveau dat te begrijpen en vooral dat werkbaar is. De mogelijkheid om je tussen de verschillende lokale identiteiten en gemeenschappen te begeven, speelt daarbij een belangrijke rol.

Studio Paleis Maashaven 2022
Van 19 januari t/m 20 februari 2022 vond Studio Paleis Maashaven plaats in het gebied tussen metrostation Maashaven en Het Gemaal op Zuid aan de Pretorialaan. In en rondom Het Gemaal werd een aantal nieuwe kunstwerken ontwikkeld en ook werden bestaande werken getoond. Studio Paleis Maashaven was niet alleen een manifestatie van voltooide kunst in de openbare ruimte, maar ook een periode en plek voor productie, nadrukkelijk vanuit de verbinding met de lokale context en diversiteit.